Strefa zamieszkania – bezpieczeństwo czy chaos?

Z założenia „strefę zamieszkania” wyznacza się tam, gdzie porusza się wielu pieszych, a  zabudowa jest zwarta np. na osiedlach mieszkaniowych, wokół szkół czy placów zabaw. Celem powstawania stref zamieszkania jest przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa pieszych, szczególnie dzieci i osób starszych, przy zachowaniu swobody ruchu.

Dzięki specjalnym przepisom, mieszkańcy mogą czuć się bezpieczniej we własnym otoczeniu, a dzieci do lat 7 mogą samodzielnie poruszać się po drodze.

Strefa zamieszkania to obszar oznaczony informacyjnymi znakami drogowymi D-40 (wjazd) i D-41 (wyjazd), w którym obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa pieszych

                                    D-40                                                                                    D-41

Charakterystyka oraz cechy strefy zamieszkania:

1. oznakowanie: wjazd do strefy zamieszkania oznacza znak D-40, a wyjazd znak D-41. 
2. pierwszeństwo pieszych: piesi mają pierwszeństwo przed pojazdami w całej strefie, niezależnie od miejsca, w którym się znajdują (art.11 ust.5 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym)
3. piesi: mogą korzystać z całej szerokości drogi i jezdni oraz nie ma obowiązku malowania przejść dla pieszych (art.11 ust.5 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym)
4. dzieci do lat 7: mogą poruszać się po drodze bez opieki osoby dorosłej (art.43 ust.1 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym)
5. skrzyżowania: w strefie zamieszkania są zazwyczaj równorzędne, co oznacza, że obowiązuje „zasada prawej ręki”, zasady określone w art. 25 ust.1 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym: „Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo.”
6. ograniczenie prędkości: maksymalna prędkość pojazdów w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h (art.20 ust.2 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym)
7. parkowanie: parkowanie pojazdów jest dozwolone tylko w miejscach do tego przeznaczonych (art.49 ust 2 pkt.4 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym)
8. urządzenia spowalniające ruch: często stosuje się progi zwalniające i inne urządzenia mające na celu ograniczenie prędkości pojazdów, które nie muszą być oznaczone znakami drogowymi 
9. wyjazd: wyjeżdżając ze strefy zamieszkania, kierowca włącza się do ruchu i musi zachować szczególną ostrożność oraz ustąpić pierwszeństwa innym pojazdom i uczestnikom ruchu (art. 17 ust 1 pkt.1, ust.2 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym)

Strefy zamieszkania, teoretycznie mają na celu poprawę bezpieczeństwa i komfortu życia mieszkańców, jednakże często generują kontrowersje. Najczęstsze zarzuty dotyczą nieprzestrzegania przepisów, błędnego interpretowania praw pieszych i kierowców, a także problemów z parkowaniem.

Główne kontrowersje wokół stref zamieszkania:

• niewłaściwe zachowania kierowców

Wielu kierowców nie stosuje się do ograniczenia prędkości (20 km/h) w strefie zamieszkania, a także nie przestrzega zasady pierwszeństwa pieszych. Często też parkują w miejscach niedozwolonych, utrudniając ruch. 

• błędne rozumienie roli pieszych

Część osób uważa, że w strefie zamieszkania pieszy ma absolutne pierwszeństwo i może swobodnie poruszać się po całej szerokości drogi, nie zwracając uwagi na pojazdy. To błędne przekonanie prowadzi do niebezpiecznych sytuacji. 

• brak egzekwowania przepisów

Często brakuje odpowiedniego nadzoru i egzekwowania przepisów dotyczących stref zamieszkania, co skutkuje bezkarnością kierowców nieprzestrzegających zasad. 

• problemy z organizacją ruchu

Niektóre strefy zamieszkania są źle oznakowane, co wprowadza zamieszanie wśród kierowców. Dodatkowo, brak jasnych wytycznych Zarządcy strefy dotyczących organizacji ruchu prowadzi do konfliktów. 

Nierzadko strefa zamieszkania jest mylona przez uczestników ruchu z tzw. strefą ruchu.

W celu oznakowania ustalonej „strefy ruchu” stosuje się znaki:

• znak D-52 umieszcza się na początku strefy ruchu na wszystkich drogach doprowadzających do niej ruch.
• znak D-53 oznacza koniec strefy ruchu i jest to informacja, że opuszczając strefę ruchu, należy bezwzględnie ustąpić pierwszeństwa innym pojazdom znajdującym się na drodze publicznej.

                         D-52                                                                        D-53

Różnice między „strefą zamieszkania” a „strefą ruchu” to:

• strefa ruchu (D-52) jest obszarem, na którym obowiązują ogólne przepisy ruchu drogowego, ale z pewnymi modyfikacjami, np. w zakresie parkowania. 
• w strefie ruchu pieszy nie ma bezwzględnego pierwszeństwa przed pojazdem, jak ma to miejsce w strefie zamieszkania. 
• w strefie zamieszkania pieszy ma prawo do korzystania z całej szerokości jezdni, co nie jest regułą w strefie ruchu

Zasadnicza różnica między „strefą zamieszkania” i „strefą ruchu” dotyczy pierwszeństwa – gdzie w strefie ruchu pieszy nie jest uprzywilejowany i powinien przestrzegać przepisów drogowych w takim samym stopniu, jak kierujący samochodem. 

Reasumując, „strefy zamieszkania”, mimo swojej zasadniczej idei - poprawa bezpieczeństwa pieszych, szczególnie dzieci i osób starszych, często stają się miejscem sporów, chaosu, kolizji i nieporozumień,  m.in. ze względu na niską świadomość przepisów wśród kierowców i pieszych 

Cel to zwiększenie świadomości użytkowników stref zamieszkania (kierowców i pieszych) poprzez wykorzystanie elementów edukacji, takich jak:

1. kampanie informacyjne w strefach zamieszkania - ulotki i plakaty (rozmieszczone w klatkach schodowych, na tablicach ogłoszeń, w lokalnych sklepach), infografiki (proste, wizualne zestawienia zasad ruchu w strefach zamieszkania), newsletter osiedlowy (z zasadami strefy zamieszkania)
2. edukacja lokalna - warsztaty dla dzieci i rodziców (nauka zasad ruchu drogowego przez zabawę), quizy i konkursy (z nagrodami za znajomość przepisów – angażują, uczą), spotkania z policją lub strażą miejską (bezpośrednia rozmowa o przepisach, zasadach i konsekwencjach wykroczeń)
3. infrastruktura i oznakowanie - progi zwalniające i słupki blokujące (fizyczne ograniczenie prędkości, nielegalnego parkowania), dobrze widoczne znaki D-40/D-41 (przypominają o zasadach obowiązujących w strefie zamieszkania), tablice edukacyjne w strefach (np. „Pieszy w strefie ma pierwszeństwo – zwolnij!”)

Dlatego kluczowym staje się permanentne edukowanie kierowców i pieszych, a także skuteczne egzekwowanie przepisów ruchu drogowego oraz właściwe oznakowanie stref zamieszkania – wówczas strefa zamieszkania to będzie bezpieczeństwo nie chaos!!

Szerokości i Przyczepności!

Rozwagi i spokoju na drodze!