Według statystyk zmęczenie kierowców może być jedną z częstszych i poważniejszych przyczyn wypadków drogowych, których ofiary ponoszą poważne obrażenia lub śmierć. Bardzo często kierowcy nie zdają sobie sprawy z własnego zmęczenia i chwilowych zaników świadomości, a pasażerowie bagatelizują tego sygnały. Poruszamy szerzej ten temat aby zwiększyć świadomość kierowców i ostrzec ich przed skutkami własnego zaniedbania.
Przyczyną zmęczenia kierowcy może być oczywiście zbyt krótki lub zły jakościowo sen, ale także długa monotonna jazda bez przerwy, szczególnie w godzinach nocnych. Prowadzenie pojazdu po wytężonym dniu pracy, obfitym posiłku i przy dużym wyczerpaniu organizmu intensywnym stylem życia również mogą wywoływać zmęczenie i senność podczas prowadzenia pojazdu. Samo kołysanie i drgania samochodu podczas jazdy są dla nas naturalnym usypiaczem, dlatego spora część pasażerów, niezajętych prowadzeniem pojazdu, zasypia podczas dłuższych podróży. Jeżeli również jesteśmy na to podatni, musimy zachować szczególną czujność za kierownicą.
Zmęczeni kierowcy mają tendencję do zapadania w tzw. mikrosen. Jest to chwilowa utrata świadomości, która może trwać od kilku do nawet kilkudziesięciu sekund. Przypomina ona płytki krótkotrwały sen, podczas którego mózg częściowo się wyłącza i kierowca przestaje w tym momencie panować nad pojazdem. Można sobie wyobrazić, co w takiej chwili może wydarzyć się z samochodem, poruszającym się z prędkością ponad 100 km/h po autostradzie. Najbardziej zatrważającą kwestią jest fakt, że kierowcy zazwyczaj nie pamiętają tego, że zapadli w mikrosen, nawet jeżeli podczas jednej podróży przydarzyło im się to wielokrotnie!
Możemy postarać się obserwować własne reakcje, gdy czujemy się zmęczeni za kierownicą lub zachęcić do tego podróżujących z nami pasażerów. Naszą uwagę zwrócić powinno szczególnie częste ziewanie, suchość oczu i uczucie chłodu, wywołujące dreszcze oraz kłopot z przypomnieniem sobie zdarzeń z ostatniej minuty. Bezdyskusyjne objawy wyczerpania organizmu, których występowanie powinno wymusić przerwę w jeździe kierowcy to częste i powolne mruganie, tępe patrzenie w pustą przestrzeń czy opadająca głowa. Pasażerowie powinni zwrócić także uwagę na najeżdżanie przez kierowcę na linie jezdni oraz jazdę z niejednostajną prędkością mimo „pustej drogi”.
Oczywiście najlepszym środkiem zapobiegawczym na tego typu problemy jest regularny, odpowiednio długi sen lub zaniechanie prowadzenia pojazdu, jeżeli czujemy się zmęczeni lub od kilkunastu godzin nie mieliśmy okazji odpocząć, gdyż zmęczenie możemy odczuć dopiero podczas jazdy. Nie zawsze jednak zapewnienie sobie wystarczającej ilości snu jest możliwe, szczególnie w długiej trasie, dlatego aby nie doszło do tragedii, warto zastosować klika przydatnych rad, które pomogą nam zwalczyć zmęczenie.
Przede wszystkim, co 2-3 godziny jazdy należy robić kilkunastominutowe przerwy, podczas których będziemy mogli wyjść z samochodu i zaczerpnąć świeżego powietrza. Możemy wspomagać się kawą lub napojami energetycznymi, jednak należy mieć na uwadze, że ich działanie jest krótkotrwałe i może nie przynieść rezultatów przy dużym zmęczeniu kierowcy. Jeżeli sytuacja jest naprawdę kryzysowa, warto pokusić się o maksymalnie dwudziestominutową drzemkę po zaparkowaniu w dozwolonym i bezpiecznym miejscu np. na przydrożnym parkingu. Tutaj jednak ważne jest aby nie przedłużać jej w nieskończoność, ponieważ może to spowodować, że staniemy się jeszcze bardziej senni.
Zasypianie za kierownicą, jak widać, nie jest gwałtownym odruchem a procesem, poprzedzonym serią sygnałów. Zmęczony kierowca po kilkunastu godzinach bez snu może być w stanie podobnym do tego po wypiciu alkoholu. Zasypiając za kierownicą, nie jest on w stanie odpowiednio zareagować i zahamować w razie niebezpieczeństwa na drodze. Kierowcy w takim stanie często nieświadomie zaczynają głośniej słuchać muzyki lub otwierają okno. Warto zwrócić uwagę na takie zachowanie i zasugerować wtedy odpoczynek. W przypadku dłuższych podróży najlepszym rozwiązaniem będzie zamiana kierowców po kilku godzinach jazdy, jeżeli któryś z pasażerów również posiada uprawnienia do kierowania pojazdami.
Zmęczenie kierowcy jest bardzo subiektywnym stanem, dlatego to głównie on powinien bacznie się sobie przyglądać i reagować w porę, jeżeli tylko poczuje, że jego stan może wpływać na efektywność jazdy. Szybka reakcja nawet w postaci krótkiego spaceru po świeżym powietrzu może orzeźwić umysł i pozwolić uniknąć przykrych konsekwencji.
100x70.webp "Egzamin teoretyczny na prawo jazdy – o czym warto wiedzieć, zanim się zapiszesz?")
