Dlaczego w niektórych państwach obowiązuje ruch lewostronny?

Obecnie w mniejszej części krajów świata (w ok. 30%) obowiązuje ruch lewostronny, który nakazuje pojazdom poruszanie się w pobliżu lewej krawędzi jezdni. Dlaczego pozostała część świata jeździ inaczej? W dzisiejszym artykule sprawdzamy, w jakich państwach obowiązuje ruch lewostronny oraz przyglądamy się uwarunkowaniom historycznym, które wpłynęły na ustalenie takiego a nie innego porządku w ruchu drogowym.  

Po której stronie drogi poruszali się starożytni Rzymianie?

Rzymianie uznawani są za konstruktorów pierwszych kamiennych dróg, z których liczne odcinki przetrwały do dzisiaj. Nie dziwi więc, że ustalenie jednolitego sposobu poruszania się po rozbudowanej sieci dróg w imperium, przed pojawieniem się pierwszych znaków drogowych, musiało mieć dla nich duże znaczenie. Zgodnie z ustaleniami naukowców, którzy badali koleiny na jednej z rzymskich dróg prowadzących do kamieniołomu na terenach dzisiejszej Anglii, starożytni Rzymianie poruszali się po lewej stronie szosy – ponieważ koleiny prowadzące z kamieniołomu były głębsze, niż te prowadzące do niego.

Podróże w średniowieczu i czasach nowożytnych

W średniowieczu ludzie nadal poruszali się po lewej stronie dróg – zarówno ci przemieszczający się na piechotę, jak i bogatsze warstwy społeczne podróżujące konno. Istotne znaczenie miał fakt, że większość osób w walkach posługiwała się mieczem trzymanym w prawej dłoni, zatem szybciej można było uniknąć niespodziewanego ataku ze strony przeciwnika znajdując się po lewej stronie drogi.

W Europie ok. 1300 roku papież Bonifacy VIII miał wydać zarządzenie, zgodnie z którym pielgrzymi mieli poruszać się po lewej stronie drogi. Z kolei np. w Japonii zasada ruchu lewostronnego została wprowadzona dekretem cesarskim na początku XVII wieku – miało to związek z samurajami, którzy poruszając się wąskimi uliczkami często ścierali w kwestiach ustąpienia pierwszeństwa lub zaczepiali się bronią noszoną z lewej strony.

Od czasów Napoleona do współczesności

Na początku XVIII wieku jazda po prawej stronie drogi stawała się coraz bardziej popularna – głównie dotyczyło to karoc ciągniętych przez cztery konie w Ameryce, Francji i Rosji. Wynikało to z faktu, że woźnica siedział za końmi po lewej stronie i używał bicza trzymanego w prawej, dlatego bezpieczniej było, by wozy jeździły po prawej stronie. Podczas wojen napoleońskich świat wyraźnie podzielił się na dwa obozy – kraje podbite przez wojska cesarza zaczynały jeździć po prawej stronie drogi, a pozostałe trzymały się lewej strony. Również duży wpływ na ekspansję ruchu prawostronnego na świecie miał rozwój automobilizmu w USA na początku XX wieku, gdzie większość samochodów produkowano z kierownicą ulokowaną po lewej stronie. W tym samym czasie większość krajów Europy zdecydowała się na oficjalne wprowadzenie ruchu prawostronnego na swoich terenach. W Polsce jednym z wyzwań w 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości, było ujednolicenie przepisów i oznakowania drogowego – wcześniej ruch prawostronny obowiązywal już pod zaborem rosyjskim i pruskim, jednak zmiana musiała się dokonać w Galicji, gdzie pod zaborem austriackim obowiązywał ruch lewostronny. 

Ruch lewostronny obowiązywał w Austro-Węgrzech aż do ich rozpadu, jak również później w państwach powstałych z rozpadu cesarstwa do 1938/1939 roku, kiedy III Rzesza ujednoliciła zasady ruchu drogowego we wszystkich zaanektowanych przez siebie krajach na ruch prawostronny. W Kanadzie w latach 20. XX wieku zmieniono ruch na prawostronny, odchodząc od lewostronności obowiązującej w anglojęzycznych terytoriach. Podobnie w Chinach, w roku 1946 ujednolicono ruch na prawostronny (z wyjątkiem Hongkongu i Makau). Szwecja odeszła od ruchu lewostronnego dopiero w 1967 roku, a Islandia w 1968 roku.

W jakich krajach obecnie obowiązuje ruch lewostronny?

Zasada ruchu lewostronnego obowiązuje dziś w mniejszości, w ok. 1/3 państw świata. Większość z nich taki porządek ruchu drogowego otrzymała niejako w spadku od Wielkiej Brytanii (gdzie przepisy nakazujące poruszanie się koni po lewej stronie jezdni przyjęto w 1773 roku, a następnie konsekwentnie je rozwijano), przez wzgląd na historyczną zależność lub przeszłość kolonialną.

Kraje, w których obecnie obowiązuje ruch lewostronny to m.in.:

• Wielka Brytania, Irlandia,
• Cypr, Malta,
• Australia, Nowa Zelandia,
• Indie, Pakistan, Bangladesz
• Kenia, Tanzania, Uganda, Zambia, Zimbabwe,
• Japonia, Malezja, Singapur, Indonezja, Tajlandia,
• Malediwy, Mauritius, Jamajka.